NEYROARXITEKTURA TAMOYILLARINING ZAMONAVIY SHAHARSOZLIKDA QO‘LLANISHI

NEYROARXITEKTURA TAMOYILLARINING ZAMONAVIY SHAHARSOZLIKDA QO‘LLANISHI

Authors

  • Tajibayeva Diyora Muhammadsobir qizi t.f.f.d. (PhD), , (TAQU)

Abstract

Mazkur ishda neyroarxitektura tamoyillarining zamonaviy shaharsozlikdagi ahamiyati va qo‘llanish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Neyroarxitektura inson ongi va psixologiyasi haqidagi ilmiy bilimlarni arxitektura hamda shaharsozlik amaliyotiga integratsiya etuvchi yo‘nalish sifatida talqin qilinadi. Unda shahar makonini foydalanuvchi psixofiziologik ehtiyojlariga mos shakllantirish, kognitiv qulaylik, hissiy barqarorlik va ijtimoiy faollikni rag‘batlantiradigan urban muhit yaratish masalalari yoritilgan. Tadqiqotda tabiiy yorug‘lik, rang psixologiyasi, landshaft integratsiyasi, shovqinni boshqarish, fazoviy idrok, akustik muhit, bio dizayn va ijtimoiy interaktsiya zonalari kabi mezonlar neyroarxitektura nazariyasida alohida o‘rin tutishi ko‘rsatib o‘tilgan. Shuningdek, ushbu yondashuvning “aqlli shahar” konsepsiyalarida, inkluziv va reabilitatsion hududlarni loyihalashda, hamda tarixiy shahar markazlarini yangilashda metodologik asos sifatida tutgan o‘rni asoslab berilgan.

References

Eberhard, J. P. Brain Landscape: The Coexistence of Neuroscience and Architecture. New York: Oxford University Press, 2009.

Kempermann, G., Kuhn, H. G., & Gage, F. H. "Experience-induced neurogenesis in the senescent dentate gyrus." The Journal of Neuroscience, 1998, 18(9): 3206–3212.

Edelstein, E. A., Gramann, K., et al. "Neuro-architecture and biophilia: the impact of environments on the brain and behavior." Intelligent Buildings International, 2008, 1(1): 33–45.

Arbib, M. A. How the Brain Got Language: The Mirror System Hypothesis. Oxford: Oxford University Press, 2012.

Albright, T. D. "On the perception of probable things: neural substrates of associative memory, imagery, and perception." Neuron, 2012, 74(2): 227–245.

Academy of Neuroscience for Architecture (ANFA). Official website. San Diego, 2003–2025. https://www.anfarch.org

Batty, M. The New Science of Cities. Cambridge, MA: MIT Press, 2013.

Chatterjee, A., & Vartanian, O. Neuroaesthetics. Trends in Cognitive Sciences, 2014, 18(7): 370–375.

Downloads

Published

2025-09-20
Loading...