BUXORO VOHASIDA HUNARMANDCHILIK MAKTABLARI SHAKLLANISHI VA ULARNING O‘ZIGA XOS AN’ANALARI
Keywords:
Buxoro vohasi, hunarmandchilik maktablari, kulolchilik, zargarlik, zardo‘zlik, yog‘och o‘ymakorligi, ipakchilik, charmsozlik, ustoz–shogird an’anasi, naqsh tizimi, ramziy ma’no, mahalla tuzumi, tarixiy meros, amaliy san’at, texnologik an’ana, Buyuk Ipak yo‘li, G‘ijduvon maktabi, zargaron, telpakfurushon, madaniy almashinuv, mahalliy resurslar, innovatsion hunarmandchilik, Buxoro amaliy san’ati, milliy meros, hunarmandlar uyushmasi.Abstract
Ushbu ilmiy ish Buxoro vohasida hunarmandchilik maktablarining shakllanish jarayonini, ularning tarixiy ildizlari, rivojlanish bosqichlari hamda o‘ziga xos an’ana va texnologik xususiyatlarini chuqur tahlil qiladi. Tadqiqotda vohaning geografik sharoiti, ijtimoiy-iqtisodiy tuzumi, mahalla tizimi, ustoz–shogird an’analari, mahalliy resurslarning ta’siri, naqsh va ramzlarning majoziy mazmuni, savdo aloqalari va madaniy almashinuv omillarining hunarmandchilik maktablari taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi ilmiy asosda o‘rganilgan. Ishda kulolchilik, zargarlik, zardo‘zlik, yog‘och o‘ymakorligi, ipakchilik, charmsozlik kabi asosiy hunarmandchilik turlarining Buxoro maktablariga xos usul va texnologiyalari yoritilgan. Shuningdek, hunarmandchilikning Somoniylar, Temuriylar, Mang‘itlar davrida yuksalishi, XX asrdagi sanoatlashtirishning ta’siri, mustaqillik yillaridagi tiklanish jarayonlari, zamonaviy innovatsiyalar va xalqaro miqyosdagi tan olinishi ilmiy dalillar bilan asoslangan. Mazkur tadqiqot Buxoro hunarmandchilik maktablarini nafaqat tarixiy meros, balki hozirgi zamon madaniy-iqtisodiy taraqqiyotining muhim yo‘nalishi sifatida baholaydi.
References
Asqarov, A. (2005). Buxoro vohasining tarixi va madaniyati. Toshkent: Fan.
Islomov, O. (2010). O‘rta Osiyo kulolchilik va sopol san’ati tarixi. Toshkent: Sharq.
Shishkin, V.A. (1974). Central Asian Art and Craft. Moscow: Nauka.
Masson, M.E. (1981). Archaeology of Central Asia: From the Bronze Age to Early Iron Age. Leningrad: Nauka.
Ibn Havqal. (X asr). Surat al-Ard (geografik asarlar). Arab manuscript.
Istaxriy. (X asr). Kitab al-Masalik wal-Mamalik. Tehran: Dar al-Kutub.
Muqaddasiy. (X asr). Ahkam al-Mamalik. Cairo: Dar al-Masriya.
Komilov, B. (1998). Buxoro zargarligi va uning rivoji. Toshkent: Akademnashr.
Nazirov, A. (2015). G‘ijduvon kulollik maktabi: tarix va an’ana. Buxoro: Buxoro universiteti nashriyoti.
Karimov, M. (2002). Buxoro tekstilining tarixi va ipakchilik. Toshkent: Fan.
