НЕФТНИ ҚАЙТА ИШЛАШ САНОАТИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТЕНДЕНЦИЯЛАРИ
Keywords:
нефть саноати, изомеризация, октан сони, Евро-5, иқтисодий сиёсат, ёқилғи туризми, GMM, бензин нархи, трансчегаравий бозор, энергетика сиёсати, чегараолди ҳудуд.Abstract
Нефтьнинг универсал физик-кимёвий хусусиятлари ва энергия зичлиги уни жаҳон энергетикасининг асосий манбаига айлантирган. Мазкур ишда нефть хом ашёсини қайта ишлаш саноатидаги замонавий тенденциялар, айниқса, паст октанли фракцияларни қайта ишлаш орқали товар бензинларининг сифатини ошириш стратегиялари кўриб чиқилган. Хусусан, С7–С8 изомеризация жараёни орқали маҳсулот ҳажмини ошириш ва октан сонини яхшилаш имкониятлари таҳлил қилинган. Шунингдек, Европада ёқилғи нархига таъсир этувчи минтақавий сиёсатлар, трансчегаравий иқтисодий фаолият, чегараолди ёқилғи туризми ва нарх асимметрияси каби омиллар иқтисодий-моделлаштириш ютуқлари орқали тадқиқ этилган. GMM усули орқали умумий Евроҳудуд маълумотлари асосида чакана ва улгуржи бензин бозорида ассиметрияли жавоблар мавжудлиги исботланган. Бундай таҳлиллар нафақат технологик, балки иқтисодий сиёсатда ҳам нефтни қайта ишлаш соҳасини такомиллаштиришга хизмат қилади.
References
Robinson, P.R., Hsu, C.S. (2017). Petroleum and Its Products. In: Kent, J., Bommaraju, T., Barnicki, S. (eds) Handbook of Industrial Chemistry and Biotechnology. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-52287-6_2
Zou, C. (2024). Carbon Reduction. In: Carbon Neutrality Science. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-97-6651-2_5
Kapustin, V.M., Chernysheva, E.A. The development of petroleum refining and petroleum chemistry in Russia. Pet. Chem. 50, 247–254 (2010). https://doi.org/10.1134/S0965544110040018
Bogdanov A.A., Bogdanova V.S. Current state and main challenges of the refining industry in the cross-border region (on the example of Оrenburg region). Russian Journal of Industrial Economics. 2016;(1):19-25. (In Russ.) https://doi.org/10.17073/2072-1633-2016-1-19-25
Budukva, S.V., Eletskii, P.M., Zaikina, O.O. et al. Secondary Middle Distillates and Their Processing (Review). Pet. Chem. 59, 941–955 (2019). https://doi.org/10.1134/S0965544119090044
E. Ivanchina, V. Chuzlov, E. Ivashkina, G. Nazarova, A. Tyumentsev, Е. Vymyatnin, Modeling of motor gasoline components complex production, Catalysis Today, Volume 378, 2021, Pages 211-218, ISSN 0920-5861, https://doi.org/10.1016/j.cattod.2020.11.007
Sofronis Clerides, Styliani-Iris Krokida, Neophytos Lambertides, Dimitris Tsouknidis, What matters for consumer sentiment in the euro area? World crude oil price or retail gasoline price?, Energy Economics, Volume 105, 2022, 105743, ISSN 0140-9883, https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105743
Angela S. Bergantino, Mario Intini, Younes Nademi, Federica Nuzzo, Exploring cross-border energy policies and their impact on gasoline prices in Friuli Venezia Giulia, Italy, Energy Economics, Volume 144, 2025,108366, ISSN 0140-9883, https://doi.org/10.1016/j.eneco.2025.108366
Michael L. Polemis, Panagiotis N. Fotis, Do gasoline prices respond asymmetrically in the euro zone area? Evidence from cointegrated panel data analysis, Energy Policy, Volume 56, 2013, Pages 425-433, ISSN 0301-4215, https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.01.001.
