TERMINOLOGIK MA’LUMOTLAR BAZALARINI YARATISH VA BOSHQARISH JARAYONI: KO‘P TILLILIK, STANDARTLASHTIRISH VA ZAMONAVIY MUAMMOLAR
Keywords:
Terminologik ma’lumotlar bazasi; terminologiya boshqaruvi; ko‘p tilli ekvivalentlik; konseptual ekvivalentlik; mashina o‘rganish; neologizm; ta’rif izchilligi; foydalanuvchi interfeysi.Abstract
Ushbu maqolada terminologik ma’lumotlar bazalarini yaratish, boshqarish va takomillashtirish bosqichlari ilmiy-nazariy asosda yoritilgan. Xususan, ko‘p tilli ekvivalentlarni aniqlash strategiyalari — qarz olish, kalka qilish, tavsifiy tarjima va yangi termin yaratish kabi yondashuvlar tahlil qilingan. Terminologik ma’lumotlar bazasini ekspertlar tomonidan ko‘rib chiqish va tasdiqlashning ahamiyati, shuningdek, bazaning dinamik tabiati va muntazam yangilanish zarurati asoslab berilgan. Tadqiqot davomida zamonaviy terminologiya boshqaruvida uchrayotgan asosiy muammolar — avtomatik termin ajratib olishning aniqligi, ko‘p tillilikda ekvivalent topish murakkabligi, resurslar yetishmasligi, ta’riflarning izchil emasligi va foydalanuvchilar uchun qulaylik darajasi tahlil qilingan. Muammolar yechimi sifatida hamkorlikka asoslangan boshqaruv modellari, mashina o‘rganish texnologiyalari hamda foydalanuvchi tajribasi dizayniga asoslangan yondashuvlar taklif etiladi.
References
Schmitz K.D. Terminology management. In K. Brown (Ed.), Encyclopedia of Language and Linguistics (2nd ed., Vol. 12, pp. 574-583). – Oxford: Elsevier, 2006.
Temmerman R. Towards New Ways of Terminology Description: The sociocognitive approach. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2000.
Wright S.E., Budin G. Handbook of Terminology Management. Vol. 1. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 1997.
Sager J.C. A Practical Course in Terminology Processing. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 1990.
ISO 26162-1:2019. Management of terminology resources – Terminology databases – Part 1: Design.
